Theo Học Viện Đông Bắc Cổ, Viện Thông tin Khoa học Xã hội, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Cục Di sản Văn hóa về Thư mục, Bản Thần tích Thần sắc - Sắc phong thôn Văn Minh, xã Do Lễ, Vạn Điểm, Thường Tín, Hà Nội: Do quá trình biển lùi và sự bồi đắp phù sa sông Hồng hàng vạn năm kiến tạo và hình thành. Tổ tiên nơi đây thời trước Tiền Lê đã khai phá đất đai, đắp đê trị thủy, tạo dựng nên 3 xóm “Nho Tống, Văn Minh, Chanh Thôn” và lập thành làng Do Lễ gắn với tên Kẻ Chảy (Kẻ Trên, Kẻ Giữa, Kẻ Dưới).

Do Lễ ban đầu có ngôi đình cổ ở khu Quán Đá thờ Thành hoàng là “Đoàn Thượng và Nguyễn Phục”. Do sự phát triển dân thôn sau tách ra 3 làng (Chanh Thôn vai anh cả do giữ bát hương lễ hội giỗ Thành hoàng ngày 11/8, Nho Tống vai anh hai do giữ bộ long ngai lễ hội giỗ Thành hoàng ngày 12/8, Văn Minh vai em út do giữ các đồ khí tự lễ hội giỗ Thành hoàng ngày 13/8).

Nguyễn Phục thờ ở đình là tướng lừng danh nhà Lê, đỗ Tiến sĩ năm 1445, từng đỗ Hoàng giáp làm Hàn Lâm Viện Tham Trưởng 3 lần đi Sứ Trung Quốc lập được nhiều công trạng. Năm 1467, được bổ nhiệm Thừa Tuyên Tham Nghị Thanh Hóa. Năm 1470, làm Đô Chỉ huy Sứ Tẩm Y Vệ (khi Lê Thánh Tông đem 26 vạn quân tiễu phạt Chiêm Thành ông được giữ chức Chuyển Vận Sứ Tướng Quân... khi gặp bão lớn ở biển Tư Dung do không muốn quân lương làm mồi cho cá đã hạ lệnh quay vào bờ và lỡ hẹn quân lệnh Vua ban. Bề tôi sàm tấu ông bị chết oan, sau uy phong lẫm liệt thường hiển linh, các đời Vua truy phong “Tùng Giang Tiên Sinh Nguyễn Phục Đông Hải Đại Vương”.

 

Đoàn Thượng thờ ở miếu là tướng nhà Lý. Họ Trần lên ngôi ông không phục về cát cứ tại Yên Nhân. Hoàng đế nhà Trần ban chiếu dụ phong sau ngự giá thân chinh thảo phạt. Đại Vương chiến đấu oanh liệt bị bao vây ba mặt, bị mưu hại, trong rừng gươm giáo, hữu đột tả sung, một lưỡi kiếm oan đầu lìa khỏi cổ. Ngài lắp trả đầu, lấy khăn đỏ quàng buộc lại, áo bào đẫm máu và hoa.

Làng (Văn Minh, Nho Tống, Chanh Thôn) cùng thờ chung 2 vị nhân thần “Nguyễn Phục - Đoàn Thượng”. Không có tư liệu đình làng (Nho Tống và Chanh Thôn) thờ Triệu Quang Phục.
 

(Phùng Quang Trung - CCB BỘ VH
lược ghi ở quê hương Thượng tướng Phùng Thế Tài, 7/9/2022)