Chân dung và hình ảnh đời thường của 9 vị tướng từng chỉ huy hàng loạt trận đánh lớn trong các cuộc kháng chiến được trưng bày tại triển lãm ở nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội.
Di tích nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) đang trưng bày ảnh tư liệu Gan vàng dạ sắt, tóm lược hành trình 80 năm của Quân đội nhân dân Việt Nam và chân dung 9 vị tướng tài.
"Nếu không trở thành người lính, tôi có thể là một giáo viên, một nhà triết học hoặc lịch sử", đại tướng từng trả lời nhà sử học Mỹ Stanley Karnow trong cuộc phỏng vấn tại nhà riêng năm 1990. Nhiều chuyên gia quân sự trong nước lẫn thế giới đánh giá đại tướng là "người toàn tài trong thời chiến lẫn thời bình".
.jpg)
Đại tướng đầu tiên, Tổng tư lệnh tối cao Quân đội nhân dân Việt Nam qua đời ngày 4/10/2013 khi vừa bước sang tuổi 103. Ông được an táng tại quê nhà Quảng Bình. Căn nhà số 30 Hoàng Diệu (Ba Đình, Hà Nội), nơi ông sống cùng gia đình thuở sinh thời nhiều năm qua vẫn là địa chỉ thăm viếng của các cựu chiến binh, quân nhân mỗi dịp kỷ niệm chiến thắng Điện Biên, ngày 22/12...
Ông từng phụ trách nông nghiệp những năm 1960-1964 trước khi lên đường vào Nam chiến đấu.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, con trai út của ông, từng giữ chức Thứ trưởng Quốc phòng.
Đại tướng Văn Tiến Dũng - người đã kinh qua các nhà ngục Hỏa Lò, Sơn La, Bắc Ninh những năm 1940-1944. Ông từng cải trang thành nhà sư tại chùa Bột Xuyên (Hà Tây cũ) tháng 1-8/1943 để tránh tai mắt thực dân và hoạt động cách mạng.
Đại tướng Văn Tiến Dũng, khi là Đại đoàn trưởng Đại đoàn 320 (Đại đoàn Đồng Bằng), đi thị sát và chỉ huy bộ đội chiến đấu tại Ninh Bình năm 1952. Ông từng được cử làm trưởng đoàn đại biểu Bộ Tổng tư lệnh tham gia Hội nghị quân sự Trung Giã, tháng 7/1954. "Cuộc đàm phán" chính thức đầu tiên của Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam với Bộ Tổng chỉ huy các lực lượng Liên hiệp Pháp tại Đông Dương nhằm thỏa thuận biện pháp hiện thực hóa quy định của hội nghị Geneve về ngừng bắn, tập kết chuyển quân, trao trả tù binh...
Sau này, ông tham gia chỉ đạo nhiều chiến dịch lớn như Đường 9 - Nam Lào năm 1971, chiến dịch Trị Thiên 1972, chiến dịch Tây Nguyên 1975 và là tư lệnh chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp và đại tướng Văn Tiến Dũng gặp nhau sau ngày đất nước thống nhất, tháng 5/1975. Trong chiến dịch mùa xuân 1975, đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng Bộ Chính trị trực tiếp chỉ đạo, còn đại tướng Văn Tiến Dũng là tư lệnh chiến dịch. Hai vị tướng từng là Bộ trưởng Quốc phòng.
"Khi luyện tập, nếu tiến quân sai có thể ra lệnh lại, làm lại và đổ vài giọt mồ hôi. Nhưng trong chiến đấu, tiến quân sai có khi không có điều kiện làm lại nữa, hoặc tiến quân lại được thì máu xương cũng đổ rồi. Do vậy, đã là chỉ huy, dù chỉ huy mấy người cũng nhất thiết phải rèn luyện lập trường, tư tưởng, rèn luyện kỹ thuật, chiến thuật và học tập công tác tổ chức, chỉ huy", trích lời tướng Vương Thừa Vũ.
Sinh thời, ông coi công tác chính trị là nhiệm vụ trọng tâm và nhấn mạnh "bản lĩnh cán bộ chỉ huy trước hết phải thể hiện ở tinh thần chiến đấu, ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần đoàn kết hiệp đồng. Bản lĩnh cán bộ chỉ huy phải thể hiện ở trình độ hiểu biết quân sự phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu và thực tiễn đòi hỏi của chiến trường".
Trong ảnh, Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần Đinh Đức Thiện chỉ đạo làm container bằng tre dùng cho ôtô vận tải đường dài thuận tiện trong xếp dỡ, tháng 1/1973.
Trung tướng Vũ Xuân Chiêm là tướng hậu cần của đường Trường Sơn huyền thoại. "Bát quái trận" xuyên rừng với 5 trục dọc, 21 trục ngang, tổng chiều dài 20.000 km phủ kín dãy Trường Sơn cả bên đông lẫn bên tây, đưa hơn hai triệu bộ đội vào Nam ra Bắc dưới bom đạn, khiến quân Mỹ "không cách nào ngăn cản nổi". Từng giữ chức Phó chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần, ông cùng toàn ngành đảm bảo kịp thời nhân lực, vũ khí, hậu cần cho chiến trường miền Nam năm 1975. Sau ngày đất nước giải phóng, ông làm Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần rồi Thứ trưởng Quốc phòng.
Ông Trần Việt Trung, con trai thiếu tướng Trần Tử Bình, kể: "Trong buổi tiễn cha tôi làm Đại sứ, Cụ Hồ đã nói trước là tướng quân trên mặt trận quân sự, bây giờ chú là tướng quân trên mặt trận ngoại giao".
