Nhà thơ Thâm Tâm hy sinh ở tuổi 37 vào ngày 18/8/1950 và được an táng tại đèo Mã Phục, Cao Bằng. Di sản của nhà thơ Thâm Tâm mà nhiều người biết đến nhất là bài thơ Tống biệt hành. Tuy nhiên, sự nghiệp nhà thơ Thâm Tâm không chỉ có những dư âm ngậm ngùi “đưa người ta không đưa sang sông, sao có tiếng sóng ở trong lòng, bóng chiều không thắm không vàng vọt, sao đầy hoàng hôn trong mắt trong”.

Tập truyện cổ tích “Hai cây hoa nhài”

 

Nhờ nỗ lực tìm kiếm của người con trai duy nhất Nguyễn Tuấn Khoa, công chúng được dịp hiểu thêm tác giả Tống biệt hành qua một số tác phẩm văn xuôi. Khi nhà thơ Thâm Tâm từ giã thế gian, Nguyễn Tuấn Khoa chỉ mới 4 tuổi nên ký ức về cha khá nhạt nhòa và tư liệu về cha cũng khá khiêm tốn.

 

Chuyên tâm sưu tầm nhiều năm ở thư viện tư nhân miền Nam và thư viện Pháp, Nguyễn Tuấn Khoa đã có được một lượng tác phẩm văn xuôi khá lớn của nhà thơ Thâm Tâm, trong đó có không ít trang viết dành cho thiếu nhi.

 

Nhà thơ Thâm Tâm tên thật Nguyễn Tuấn Trình (sinh ngày 12/5/1917 tại Hải Dương), qua những tác phẩm để lại, chứng tỏ ông là một tác giả đa tài. Nhà thơ Thâm Tâm làm báo, vẽ tranh, viết văn, soạn kịch... Từ năm 1942 đến năm 1945, nhà thơ Thâm Tâm đã viết nhiều truyện thiếu nhi in trên các tờ Truyền bá và Phổ thông bán nguyệt san...

Tập truyện dã sử “Thuồng luồng ở nước”

 

Tình cảm nhà thơ Thâm Tâm dành cho thiếu nhi trong bài thơ Tống biệt hành tập trung vào hình ảnh “Em nhỏ ngây thơ đôi mắt biếc”. Còn với văn xuôi thì ông gửi gắm tâm huyết qua nhiều thể loại khác nhau. Lần đầu tiên di sản viết cho thiếu nhi của tác giả Thâm Tâm được sưu tầm khá đầy đủ và tập hợp in lại thành ba cuốn, tập truyện đồng thoại Con rùa đội vẹt, tập truyện cổ tích Hai cây hoa nhài và tập truyện dã sử Thuồng luồng ở nước.

 

Với 3 tập truyện thiếu nhi, nhà thơ Thâm Tâm định hình phong cách văn chương độc đáo của ông, đó là kết hợp khéo léo giữa thể tài truyền thống với nội dung hiện đại, mang đến nhiều tầng ý nghĩa.Truyện cổ tích của nhà thơ Thâm Tâm ngồn ngộn chất liệu đời sống và con người. Ở đó, nhân vật cổ tích có nội tâm phong phú, câu chuyện có rất nhiều đối thoại được kể với ngôn ngữ văn xuôi hiện đại, gần với truyện ngắn và kịch.

 

Tương tự, truyện dã sử của nhà thơ Thâm Tâm cũng lấy nhân vật lịch sử, bối cảnh lịch sử là đối tượng. Nhưng nhân vật lịch sử của ông không còn là phương tiện hay cái loa của các sự kiện lịch sử mà tồn tại đầy nhân bản.

 

Nhà thơ Thâm Tâm dày công nhất trong truyện đồng thoại. Con rùa đội vẹt gồm 5 truyện ngắn và 2 truyện vừa là thế giới đồng thoại rất phong phú, thể hiện một cái nhìn quan sát rất tinh tế thế giới loài vật cũng như sự uyển chuyển đưa thế giới loài vật ấy gần gũi với con người không chỉ qua biện pháp nhân hóa một cách đơn điệu.

 

Tập truyện đồng thoại “Con rùa đội vẹt”

 

Viết cho thiếu nhi, nhà thơ Thâm Tâm gửi gắm khéo léo những bài học nhân sinh, những câu chuyện đạo đức, lý tưởng. Qua mỗi câu chuyện các em sẽ cảm nhận được một rung động, nhen nhóm trong tâm tư những suy nghĩ tích cực.  

 

Viết từ cách đây 80 năm, truyện thiếu nhi của nhà thơ Thâm Tâm vẫn gần gũi với chúng ta bởi sự hiện đại trong từ vựng chuẩn mực và cú pháp trong sáng. Đặc biệt, nội hàm phong phú của mỗi truyện luôn kích thích người đọc suy ngẫm và nhớ lâu. 
 

Theo PHẠM TUẤN / Báo NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM